प्रस्तावना
पश्चिम महाराष्ट्राच्या हिरवळीच्या परिसरात, एक अप्रतिम वास्तुकला कीर्तिस्तंभ राजेशाही वारसा आणि सांस्कृतिक अनुकूलनाचे प्रतीक म्हणून उभा आहे. कोल्हापूरचा न्यू शाहू पॅलेस, त्याच्या युरोपियन आणि भारतीय डिझाइन घटकांच्या अनोख्या मिश्रणासह, केवळ एका प्रगतिशील राजाचे निवासस्थान नाही – तर आधुनिक युगात एका राज्याचे संक्रमण दर्शवतो. भारतातील महत्त्वपूर्ण सामाजिक आणि राजकीय परिवर्तनाच्या काळात बांधलेली, ही राजवाडा रचना इतिहासाच्या बदलत्या लाटांची मूक साक्षीदार बनली.
आज जेव्हा पर्यटक त्याच्या वैशिष्ट्यपूर्ण अग्रभागाकडे जातात, तेव्हा त्यांचे स्वागत त्याच दिमाखदार उपस्थितीने होते, जी एकेकाळी त्याच्या राजसी निर्मात्याच्या पुरोगामी दृष्टीकोनाची घोषणा करत होती, परंतु त्याच्या भिंतींमध्ये असलेल्या खोल कथांची फारशी कल्पना कुणालाच नसते. राजवाड्याची यात्रा राजसी निवासस्थानापासून सांस्कृतिक महत्त्वाच्या स्थळांपर्यंत, कोल्हापूरच्या विकासाचे प्रतिबिंब दाखवते – एक असे ठिकाण जिथे परंपरा आणि प्रगती यांनी दीर्घकाळ एक नाजूक, सुंदर संतुलन राखले आहे.
संक्षिप्त माहिती
| माहिती | तपशील |
|---|---|
स्थळाचे नाव | न्यू पॅलेस (न्या राजवाडा) किंवा न्यू शाहू पॅलेस |
| ओळख | राजवाडा आणि वारसा स्मारक |
| बांधकामाचा कालावधी | १८७७-१८८४ |
| ठिकाण | कोल्हापूर, महाराष्ट्र, भारत |
| वास्तुशैली | इंडो-सॅरासेनिक आणि गॉथिक प्रभावांसह |
| बांधणारे | महाराजा शाहू छत्रपती (राजर्षी शाहू महाराज) |
| उल्लेखनीय वैशिष्ट्ये | दरबार हॉल, शस्त्रांचा राजसी संग्रह, ऐतिहासिक वस्तू |
| सध्याची स्थिती | संग्रहालय आणि पर्यटन आकर्षण |
| महत्त्व | कोल्हापूर राजघराण्याचा वारसा दर्शवणारे ऐतिहासिक स्थळ |
| प्रशासन | महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळ |
| पूर्ववर्ती | जुना शाहू पॅलेस (भूकंपामुळे क्षतिग्रस्त) |
| उल्लेखनीय संग्रह | चित्रे, राजसी शस्त्रास्त्रे, प्राण्यांची कातडी लावलेले नमुने, ऐतिहासिक फोटो |
| सांस्कृतिक प्रभाव | कोल्हापूरच्या राजसी वारसा आणि वास्तुकलेचे उत्कृष्टतेचे प्रतीक |
| भेटीची वेळ | संग्रहालय म्हणून जनतेसाठी खुले (विशिष्ट वेळ हंगामानुसार बदलतात) |
प्रारंभिक इतिहास
न्यू शाहू पॅलेसची कहाणी एका नैसर्गिक आपत्तीच्या परिणामांमधून सुरू होते. १९ व्या शतकाच्या मध्यभागी, कोल्हापूर – समृद्ध मराठा वारसा असलेले संस्थान – एका भीषण भूकंपाने त्रस्त झाले होते, ज्यामुळे जुन्या राजवाड्याला मोठे नुकसान झाले. नवीन, अधिक आधुनिक राजवाड्याची गरज स्पष्ट झाली, विशेषत: युरोपीय वास्तुशैलीचा प्रभाव भारतीय उच्चभ्रू वर्गाच्या सौंदर्य संवेदना बदलू लागला होता.
न्यू पॅलेसचे बांधकाम १८७७ मध्ये ब्रिटिश अभियंते आणि स्थानिक कारागिरांच्या देखरेखीखाली सुरू झाले. हा राजवाडा प्रामुख्याने महाराजा शाहू छत्रपतींसाठी बांधला गेला, जरी त्याचा पाया त्यांच्या पूर्वीच्या राजवटीत घातला गेला होता. १८८४ मध्ये पूर्ण झालेला, हा राजवाडा संसाधने आणि कलात्मक दृष्टीकोनात मोठी गुंतवणूक दर्शवतो, त्या काळातील प्रचंड मोठी रक्कम – सुमारे ७ लाख रुपये खर्च झाले.
राजवाड्याची रचना जाणीवपूर्वक पारंपारिक मराठा वास्तुकलेपासून वेगळी होती, इंडो-सॅरासेनिक शैलीचा स्वीकार केला होता जी संस्थानिक भारतात लोकप्रिय होत होती. ही वास्तुशैलीची निवड केवळ सौंदर्यात्मक नव्हती, तर देशी राजे आणि ब्रिटिश राजमुकुट यांच्यातील बदलत्या राजकीय गतिशीलतेचे प्रतिबिंब होती. राजवाड्यात स्थानिक स्त्रोतांकडून काळा दगड आणि कोरीव लाकडी काम समाविष्ट केले गेले, तर त्याची एकूण रचना गॉथिक आणि मुघल परंपरांकडून घटक उधार घेतले.
वास्तुशिल्पीय वैशिष्ट्ये
न्यू शाहू पॅलेस पाश्चात्य आणि भारतीय वास्तुशिल्पीय घटकांच्या उत्कृष्ट मिश्रणाचे उदाहरण म्हणून उभा आहे. त्याचा प्रभावशाली अग्रभाग विशिष्ट मनोरे, कमानीचे खिडक्या आणि प्रमुख मध्यवर्ती घुमट असल्याने कोल्हापूरच्या आकाशरेखेवर एक प्रभावशाली आकृतिबंध तयार करतो. बाह्य भिंती, स्थानिक परिसरातून मिळवलेल्या काळ्या दगडांनी बांधलेल्या, हलक्या सजावटी घटकांशी एक प्रभावशाली विरोधाभास निर्माण करतात.
राजवाड्यात प्रवेश केल्यावर, पर्यटकांचे स्वागत भव्य दरबार हॉलमध्ये होते, जो रचनेचे समारंभ केंद्र आहे. या भव्य जागेत नक्षीदार स्तंभ, गुंतागुंतीचे छताचे काम आणि युरोपमधून आयात केलेले मोठे स्फटिक झुंबर आहेत. हा हॉल केवळ राजसी कार्यक्रम आयोजित करण्यासाठीच नव्हे तर राज्याची सुसंस्कृतता आणि संपत्ती दाखवून पर्यटकांना प्रभावित करण्यासाठी देखील डिझाइन केला गेला होता.
राजवाड्याची अंतर्गत रचना भारतीय राजसी आवश्यकतांनुसार युरोपीय स्थानिक संकल्पनांच्या सावधगिरीपूर्वक अनुकूलनाचे प्रतिबिंब दर्शवते. जोडणाऱ्या गॅलरीज आणि अंगणांच्या मालिकेद्वारे खाजगी कक्ष सार्वजनिक स्वीकारण्याच्या क्षेत्रांपासून वेगळे केले आहेत. विशेषत: कोरीव लाकडी दरवाजे आणि खिडक्यांच्या फ्रेम लक्षणीय आहेत, ज्या स्थानिक कारागिरांच्या असाधारण कौशल्याचे प्रदर्शन करतात, ज्यांनी एकूण डिझाइनमध्ये पारंपारिक कोल्हापूरी मोटिफ्स एकत्रित केले.
राजवाड्याचे मैदान अनेक एकरांवर पसरले आहे आणि एकेकाळी त्यामध्ये औपचारिक बागा, तबेले आणि राजसी घरगुती कर्मचाऱ्यांसाठी सहायक इमारती होत्या. परिसरात एक विशिष्ट घड्याळ मनोरा उभा आहे, जो व्यावहारिक आणि प्रतीकात्मक दोन्ही उद्देश सेवा करतो – राज्याचे आधुनिकीकरण दर्शवत आणि त्याच्या लोकांना वेळेचे भान ठेवत.
राजसी निवासस्थान
राजसी निवासस्थान म्हणून, न्यू पॅलेसने कोल्हापूर राज्याच्या प्रशासन आणि सामाजिक जीवनात महत्त्वाची भूमिका बजावली. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, हे राजर्षी शाहू महाराज (शासनकाळ १८९४-१९२२) यांचे प्राथमिक निवासस्थान होते, जे भारताच्या संस्थानिक इतिहासातील सर्वात प्रगतिशील राज्यकर्त्यांपैकी एक होते. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, राजवाडा केवळ राजसी अधिकाराचे प्रतीक बनला नाही – तो सामाजिक सुधारणा आणि बौद्धिक चर्चेचे केंद्र बनला.
राजवाड्याच्या भिंतींमध्ये दैनंदिन जीवन पारंपारिक राजसी प्रोटोकॉल आणि वाढत्या आधुनिक संवेदनांमध्ये संतुलन साधत होते. २० व्या शतकाच्या उदयासह, राजवाड्यात वीज, टेलिफोन लाइन आणि आधुनिक नळकामाच्या प्रणालींचा प्रवेश झाला – अशा नवकल्पना ज्या त्या काळातील भारतातील प्रमुख शहरांमध्येही दुर्मिळ होत्या.
राजवाड्यातील राजसी समारंभांमध्ये पारंपारिक मराठा सण, ब्रिटिश अधिकार्‍यांचे औपचारिक स्वागत, आणि वाढत्या प्रमाणात, शाहू महाराजांनी पाठिंबा दिलेल्या सामाजिक सुधारक आणि शिक्षकांच्या सभा समाविष्ट होत्या. राजवाड्याच्या स्वयंपाकघरांनी त्यांच्या विशिष्ट तिखट चवींसाठी प्रसिद्ध असलेल्या पारंपारिक कोल्हापुरी व्यंजनांच्या मिश्रणासाठी आणि राजसी कुटुंबाच्या जागतिक अभिरुचीचे प्रतिबिंब दर्शवणाऱ्या युरोपीय व्यंजनांसह प्रसिद्धी मिळवली होती.
राजवाड्यात राज्याच्या प्रशासकीय कार्यालयांचेही मुख्यालय होते, राज्याच्या कामकाजाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी समर्पित विभाग होते. न्यायालयीन कामकाज, महसूल संकलन आणि कूटनैतिक बैठका या सर्व त्याच्या भिंतींमध्ये होत होत्या, ज्यामुळे हे केवळ निवासस्थानच नव्हे तर संस्थानिक राज्याचे कार्यक्षम हृदय होते.
ऐतिहासिक महत्त्व
न्यू शाहू पॅलेसला राजर्षी शाहू महाराजांशी असलेल्या संबंधांमुळे विशेष ऐतिहासिक महत्त्व प्राप्त होते, ज्यांच्या प्रगतिशील धोरणांनी कोल्हापूरचे रूपांतर केले. या भिंतींमधून त्यांनी राज्य सेवांमध्ये मागासवर्गीयांसाठी आरक्षण स्थापित करणारे क्रांतिकारी आदेश जारी केले – जे राष्ट्रीय धोरणांपेक्षा दशकांपूर्वीच होते. अशा प्रकारे राजवाडा आधुनिक भारतीय इतिहासातील महत्त्वपूर्ण सामाजिक न्याय उपक्रमांचे जन्मस्थान बनला.
भारताच्या स्वातंत्र्य चळवळीदरम्यान, राजवाडा विविध राजकीय नेत्यांसाठी बैठकीचे ठिकाण म्हणून काम करत होता. कोल्हापूर राजघराण्याने ब्रिटिश अधिकार्‍यांशी औपचारिक संबंध राखले असले तरीही, राजवाड्याने कधीकधी राष्ट्रवादी नेत्यांचे आतिथ्य स्वीकारले, जे या कालावधीत संस्थानिक राज्यकर्त्यांना आवश्यक असलेल्या जटिल राजकीय नेव्हिगेशनचे प्रतिबिंब दर्शवते.
१९४७ मध्ये भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर, अनेक संस्थानिक राज्यांप्रमाणे, कोल्हापूर भारतीय संघात विलीन झाले. या संक्रमण काळात राजवाड्याची भूमिका लक्षणीयरीत्या बदलली. राजसी कुटुंबाच्या राजकीय शक्तीमध्ये घट झाली असली तरीही, राजवाडा कोल्हापूरच्या विशिष्ट सांस्कृतिक ओळख आणि ऐतिहासिक महत्त्वाचे प्रतीक म्हणून राहिला.
संग्रहालय संक्रमण
स्वातंत्र्योत्तर काळात, न्यू पॅलेसने राजसी निवासस्थानापासून सार्वजनिक वारसा स्थळापर्यंत एक महत्त्वपूर्ण बदल केला. १९७१ मध्ये, राजवाड्याचे काही भाग अधिकृतपणे संग्रहालयात रूपांतरित करण्यात आले, एकेकाळी विशेष राजसी जागा सर्वसामान्य जनतेसाठी खुल्या केल्या गेल्या. या संक्रमणाने प्रदेशातील सांस्कृतिक वारशाच्या लोकशाहीकरणाची महत्त्वपूर्ण घटना दर्शवली.
संग्रहालयात कलाकृतींचा प्रभावशाली संग्रह आहे जो केवळ राजसी कुटुंबाची कहाणीच नाही तर संपूर्ण प्रदेशाच्या इतिहासाची कहाणी सांगतो. त्याच्या सर्वात लक्षणीय होल्डिंग्जमध्ये समाविष्ट आहेत:
- समारंभातील तलवारी, अलंकृत अग्नेयास्त्रे आणि युद्ध चिलखत यांसह राजसी शस्त्रांचा उल्लेखनीय संग्रह
- राजसी शिकारीच्या मोहिमांमधून भरलेले वन्यजीव नमुने, दुर्मिळ पांढरा वाघ समावेश
- संस्थानिक राज्याच्या विकासाचे दस्तऐवजीकरण करणारे ऐतिहासिक फोटो
- विविध कोल्हापूर राज्यकर्त्यांच्या वैयक्तिक वस्तू, विशेषत: शाहू महाराज
- राजसी समारंभात वापरल्या जाणाऱ्या पारंपारिक चांदी आणि सोन्याच्या वस्तू
संग्रहालयात रूपांतरित करण्यासाठी, त्यांचे ऐतिहासिक एकात्मता जपत असतानाच त्यांच्या नवीन उद्देशासाठी जागांचे काळजीपूर्वक अनुकूलन आवश्यक होते. क्युरेटर्सनी अशा प्रदर्शन्या तयार करण्यासाठी काम केले ज्या मौल्यवान वस्तूंचे संरक्षण करतील आणि त्यांना अशा प्रकारे सादर करतील की ज्यामुळे पर्यटकांना कोल्हापूरच्या राजसी इतिहासाबद्दल शिक्षित करतील.
सध्याची स्थिती आणि पर्यटन
आज, न्यू शाहू पॅलेस महाराष्ट्रातील प्रमुख वारसा आकर्षणांपैकी एक म्हणून उभा आहे, दरवर्षी हजारो पर्यटकांना आकर्षित करतो. महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळ त्याची देखभाल आणि संचालन पाहते, जतन गरजा आणि पर्यटन विकासामध्ये संतुलन साधत.
राजवाड्याला भेट देणारे पर्यटक प्रभावशाली दरबार हॉल, राजसी राहण्याच्या खोल्या आणि विस्तृत मैदानांसह मूळ रचनेचा बराच भाग अन्वेषित करू शकतात. मार्गदर्शित पर्यटन परिसरातील वेगवेगळ्या क्षेत्रांच्या वास्तुशिल्पीय वैशिष्ट्ये आणि ऐतिहासिक महत्त्वाबद्दल संदर्भ प्रदान करतात.
राजवाडा संग्रहालय त्याचे शैक्षणिक कार्यक्रम वाढवत आहे, विशेष प्रदर्शने, सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि शाळेच्या गटांसाठी शैक्षणिक क्रियाकलाप देत आहे. या उपक्रमांचे उद्दिष्ट राजवाड्याचा इतिहास समकालीन प्रेक्षकांसाठी संबंधित राखणे आणि त्याच्या भविष्यातील पिढ्यांसाठी संरक्षण सुनिश्चित करणे आहे.
भारत ओळख, वारसा आणि आधुनिकीकरणाच्या प्रश्नांचा सामना करत असताना, नवीन शाहू पॅलेस हे परंपरा आणि प्रगती कशी एकत्र अस्तित्वात राहू शकते याचे मौल्यवान धडे देते. स्वतः महाल – त्याच्या वास्तुशैलींच्या मिश्रणासह आणि एका पुरोगामी राजाशी असलेल्या संबंधासह – समकालीन भारतीय समाजात अनेकजण शोधत असलेला हा संतुलन साकार करतो.
समारोप
कोल्हापूरचा नवीन शाहू पॅलेस हा केवळ एक भव्य वास्तुशिल्पीय कामगिरी म्हणून नव्हे तर भारताच्या संस्थानिक विखंडनापासून आधुनिक राष्ट्रत्वापर्यंतच्या प्रवासातील एक महत्त्वपूर्ण अध्याय म्हणून उभा आहे. नैसर्गिक आपत्तीला प्रतिसाद म्हणून त्याच्या उगमापासून, प्रगतिशील शासनाचे केंद्र म्हणून त्याच्या वर्षांमधून, आणि सार्वजनिक वारसा संस्था म्हणून त्याच्या वर्तमान भूमिकेपर्यंत, राजवाड्याने त्याची मूळ ओळख टिकवून ठेवत सातत्याने स्वतःला अनुकूल केले आहे.
राजर्षी शाहू महाराजांचा वारसा या महालाला विशेष महत्त्व देतो, जे केवळ एक प्रभावशाली राजकीय निवासस्थान असू शकले असते त्याचे सामाजिक सुधारणा आणि पुरोगामी विचारांचे प्रतीक बनवतो. आज जेव्हा पर्यटक त्याच्या दालनांमधून चालतात, तेव्हा ते केवळ एका गेलेल्या युगाच्या भौतिक वैभवाचा अनुभव घेत नाहीत तर या भिंतींमध्ये एकेकाळी फोफावलेल्या प्रगतिशील आदर्शांशीही जोडले जातात.
द्रुत विकासाच्या आणि कधीकधी वादग्रस्त वारशाच्या या युगात, नवीन शाहू पॅलेस हे दर्शवतो की ऐतिहासिक इमारती त्यांच्या भौतिक संवर्धनाला त्या प्रतिनिधित्व करत असलेल्या मूल्यांच्या सातत्यपूर्ण साजरीकरणाशी जोडून कशा प्रासंगिक राहू शकतात. कोल्हापूर आणि भारत विकसित होत असताना, हा भव्य महाल निःसंशयपणे एक मौल्यवान लँडमार्क राहील – भूतकाळातील यशस्वी कामगिरी आणि भविष्यातील आकांक्षा यांच्यातील एक सेतू.
FAQs
कोल्हापूरचा नवीन शाहू पॅलेस कधी बांधला गेला? भूकंपाने आधीच्या राजकीय निवासस्थानाचे नुकसान झाल्यानंतर हा महाल १८७७ ते १८८४ दरम्यान बांधण्यात आला.
या महालाशी संबंधित सर्वात प्रसिद्ध राजा कोण होता? राजर्षी शाहू महाराज, जे १८९४ ते १९२२ पर्यंत राज्य करत होते, त्यांच्या प्रगतिशील सामाजिक सुधारणांमुळे महालाशी संबंधित सर्वात प्रसिद्ध राजा आहेत.
नवीन शाहू पॅलेसची वास्तुशैली कोणती आहे? महालात इंडो-सरसेनिक वास्तुशिल्पाचे दर्शन होते आणि त्यात गॉथिक प्रभावांचे महत्त्वपूर्ण मिश्रण आहे, जे युरोपियन आणि भारतीय डिझाइन तत्त्वांचे मिश्रण आहे.
पर्यटक आज महाल संग्रहालयात काय पाहू शकतात? पर्यटक दरबार हॉल, राजकीय शस्त्रांचा संग्रह, टॅक्सिडर्मी प्रदर्शने, ऐतिहासिक छायाचित्रे आणि कोल्हापूरच्या राजघराण्याच्या वैयक्तिक वस्तू पाहू शकतात.
महाल राजकीय निवासस्थानापासून संग्रहालयात कसा परिवर्तित झाला? भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर आणि संस्थानांच्या एकत्रीकरणानंतर, महालाचे काही भाग अधिकृतपणे १९७१ मध्ये संग्रहालयात रूपांतरित करण्यात आले.
दरबार हॉल का विशेष आहे? दरबार हॉलमध्ये भव्य स्तंभ, जटिल छताचे काम आणि युरोपियन स्फटिक झुंबरे आहेत, जे महालाचे सेरेमोनियल हृदय म्हणून कार्य करतात.
महाल बांधण्यासाठी कोणत्या सामग्रीचा वापर केला गेला? महालाच्या बाह्य भिंतींसाठी प्रामुख्याने स्थानिक काळ्या दगडांचा वापर केला जातो, आणि त्याच्या अंतर्गत सजावटीच्या घटकांमध्ये विस्तृत कोरीव लाकडाचे काम आहे.
राजघराणे अजूनही महालाशी जोडलेले आहे का? राजघराण्याचे वंशज औपचारिक संबंध टिकवून ठेवत असले तरी, महाल प्राथमिक रूपात राज्य पर्यटन विभागाद्वारे व्यवस्थापित केलेले सार्वजनिक संग्रहालय म्हणून कार्य करतो.
या महालातून कोणत्या सामाजिक सुधारणा सुरू केल्या गेल्या? सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, शाहू महाराजांनी सरकारी सेवांमध्ये मागास जातींसाठी आरक्षण स्थापित करण्याचे आदेश जारी केले, भारतात सामाजिक न्याय उपक्रमांचे अग्रदूत.
महाल आज कोल्हापूरच्या ओळखीमध्ये कशी योगदान देतो? महाल एक सांस्कृतिक लँडमार्क, पर्यटन स्थळ आणि कोल्हापूरच्या राजकीय वारसा आणि प्रगतिशील इतिहासाचे प्रतीक म्हणून कार्य करतो.
काचेवर तुम्हाला छत्रपती शिवाजींच्या जीवनातील घटनांचे चित्रण पाहू शकता.
इतर साहित्यासोबतच, तुम्ही भारताचे गव्हर्नमेंट जनरल आणि ब्रिटिश व्हाइसरॉय यांचे पत्रही पाहू शकता.
तसेच, छत्रपती शहाजी संग्रहालयात तुम्ही मुघल सम्राट औरंगजेबची तलवारही पाहू शकता.
तिथे तुम्हाला वाघाची डोकी, काळा बकरा, स्टेअरिंग वाइल्ड बफेलो, काळा बिबट्या, रानडुक्कर, सिंह, हरणांचे विविध प्रकार, रानटी कुत्रा, स्लॉथ अस्वल, स्टफ्ड वाघ आणि हिमालयीन काळा अस्वल देखील आढळतील.
दरबार हॉलच्या मध्यभागी विस्तृत उंची आहे. बाजूच्या भिंतींवर रंगीत काचांनी भरलेल्या लोब्ड कमानींचे प्रदर्शन केलेले आहे.
रंगीत काचांवर छत्रपती शिवाजी भोसले यांच्या जीवनातील घटनांचे सुंदर दृश्य रंगवलेले आहे.
महालातील स्तंभांना वरच्या बाल्कनीला आधार देणारे कास्ट आयर्नचे ब्रॅकेट्स आहेत. ब्रॅकेट्स भारतीय मंदिरांमध्ये पाहिलेल्यासारखे वाटतात.
न्यायालयाच्या हॉलच्या शेवटी, सुंदरपणे ठेवलेले उंच सिंहासन पाहता येते. तसेच शाहू महाराजांचे मोठे फोटो त्यांच्या शंभराव्या शिकार केलेल्या वाघासह, हत्तींची शिकार आणि चित्त्याचे प्रशिक्षण याबद्दलच्या तपशीलांसह पाहू शकता.
शाहू पॅलेस कधी बांधण्यात आला?
कोल्हापूरचा नवीन शाहू पॅलेस १८७७ ते १८८४ या ७ वर्षांच्या कालावधीत बांधण्यात आला.
शाहू पॅलेसमध्ये कोण राहते?
नवीन शाहू पॅलेस छत्रपती शाहूजी महाराज यांच्या निवासासाठी बांधण्यात आला होता. शाहू महाराजांनंतर त्याचा वापर पुढील पिढ्यांनी निवासासाठी केला असावा.
आज, आता हे पर्यटन स्थळ म्हणून रूपांतरित केले गेले आहे आणि राजघराण्यातून छत्रपती शहाजी महालात राहत आहेत.
शाहू पॅलेस कोठे आहे?
नवीन शाहू पॅलेस भवानी मंडपात कासबा बावडा रोडवर स्थित आहे.
शाहू पॅलेस हे संग्रहालय आहे का?
होय, तळमजल्यावर शाहू पॅलेसचे छत्रपती शहाजी संग्रहालयात रूपांतरण केले गेले आहे.
छत्रपती शहाजी संग्रहालयाचे शुल्क काय आहे?
छत्रपती शहाजी संग्रहालयाचे शुल्क खालीलप्रमाणे आहे:
शारीरिक अपंग: मोफत (तिकीट आवश्यक)
मुले: रु. ६/- (गणवेश)
प्रौढ: रु. १८/-
शाळा सहल: रु. ६/- (इयत्ता १ ते ७), रु. १२/- (इयत्ता ८ ते १०)
सैन्य/पोलिस कर्मचारी: रु. १२/- (गणवेश)
मंगळवार-रविवार:
सकाळी ९:०० ते दुपारी १:०० वाजेपर्यंत
दुपारी २:३० ते संध्याकाळी ६:०० वाजेपर्यंत
टीप: सोमवारी बंद
